Jak co roku oddaliśmy hołd bohaterskiej załodze 
samolotu B-24J „Liberator” o numerze EW-248, który należał do 31 Dywizjonu South African Air Force a niósł pomocwalczącym z niemcami Powstańcom Warszawskim 
. W czasie nocnego lotu w celu dokonania zrzutu w okolicy Warszawy, Liberator został zestrzelony nad Klimontowem, rozpadł się w powietrzu i spadł na pola w Ostrowie i Kadzicach 81 lat temu. Zginęło siedmiu lotników.
W hołdzie dla poległych w poniedziałek 18 sierpnia 2025 roku złożyliśmy przed pomnikiem w Ostrowie wiązanki kwiatów oraz zapalone znicze.
W obchodach uczestniczyli: burmistrz GiM Proszowice Grzegorz Cichy, zastępca burmistrza Danuta Szopa, poczet sztandarowy Szkoły Podstawowej im. Lotników Alianckich w Ostrowie wraz z dyrektor Szkoły Anną Kotyzą, nauczyciele, przedstawiciele Rady Rodziców, Koło Gospodyń Wiejskich Kadzice z sołtys Eweliną Sołek na czele, historyk Dominik Kościelny, przewodnik z Muzeum Lotnictwa Marek Siuta, Wojciech Musiał.
Honorową wartę pełniły uczennice z Młodzieżowej Drużyny Pożarniczej Ostrów.
Relacja z uroczystości:
https://proszowice.pl/aktualnosc-9976-81_rocznica_zestrzelenia_b_24j.html
Co się wydarzyło 81 lat temu?
Wieczorem i w nocy z 16 na 17 sierpnia z Włoch do Polski wystartowało 18 maszyn: 5 bombowców polskich, 13 RAF i SAAF. 15 samolotów dokonało zrzutów w rejonie Kampinosu. Rajd poniósł ciężkie straty, do bazy nie wróciły do bazy 2 załogi polskie, 3 SAAF i 1 RAF.
Południowoafrykański Liberator EW-248 “P” z 31 Dywizjonu SAAF, (pilot maj. I. J. M. Odendaal), wyruszył w misję 16 sierpnia 1944 roku, krótko po godzinie 19.00. Wchodził on w skład 31. Dywizjonu South African Air Force (Siły Powietrzne Afryki Południowej). Samolot jako jeden z grupy sześciu maszyn wyleciał z lotniska pod Foggią z materiałami, głównie bronią, dla Armii Krajowej, które miał zrzucić w rejonie Puszczy Kampinoskiej, aby wesprzeć walczących powstańców warszawskich.
Do lotu zgłosili się ochotnicy. Najmłodszy w załodze Liberatora był strzelec chor. John A.G. Steel, mający ledwie 18 lat. Zgłosili się jeszcze: drugi pilot por. Johannes J.C. Groenewald, nawigator por. Bernard T. Loxton, radiooperator por. Arthur J. Hastings oraz strzelcy pokładowi por. Thomas T. Watson i chor. Jacobus B. Erasmus, wszyscy rodem z Południowej Afryki. Ostatnim członkiem załogi był bombardier, sierż. G.T. Robinson, dokooptowany z Królewskich Sił Powietrznych (Royal Air Force – RAF).
Liberator został zestrzelony przez nocny samolot myśliwski.
Liberator EW248 Maj. Odendaala z 31 Dywizjonu został, według załogi Lt. Rautenbacha, zaatakowany kilka minut po północy koło Klimontowa przez niemieckiego nocnego myśliwca- był nim Lt. Gustav Francsi z 1./NJG100.
Płonący samolot rozbił się wsi Ostrów, szczątki spadały też na pograniczu Kadzic i Klimontowa. Na spadochronie ocalił życie drugi pilot Lt. J.J.C. Groenwald, który trafił do oddziału AK. 7 członków załogi zginęło. Zostali pochowani niedaleko miejsca rozbicia się wraku.
Po wojnie ciała ekshumowano i przeniesiono na cmentarz wojskowy przy ul. Prandoty w Krakowie Groby lotników położone są w Kwaterze żołnierzy Wspólnoty Brytyjskiej.
Wspomnienia Stanisława Sekundy mieszkańca Ostrowa
Ojciec Stanisława Sekundy był naocznym świadkiem zestrzelenia samolotu B24J „Liberator” EW‑248 P nad Ostrowem/Kadzicami i wiele informacji z tamtych wydarzeń przekazał synowi. Rozmowę z pasjonatem historii i wieloletnim działaczem społecznym, przeprowadził Michał Minor.
https://proszowice.pl/aktualnosc-9024-rozmowa_z_panem_stanislawem_sekunda_80.html
Pamięć bohaterskiej załogi kultywuje szkoła w Ostrowie, gdzie znajduje się tablica pamiątkowa i kącik pamięci z zachowanymi fragmentami samolotu.
W czerwcu 2024 roku w głównym miejscu wsi uroczyście został odsłonięty pomnik Pamięci Bohaterskich Lotników Alianckich.
1 czerwca 2024 w sali widowiskowej Centrum Kultury i Wypoczynku w Proszowicach odbył się Festiwal Historyczny pt. “Znaczenie Lotnictwa w czasie II Wojny Światowej” połączony z promocją książki “Zestrzeleni nad Ostrowem” autorstwa Wojciecha Krajewskiego.
https://proszowice.pl/aktualnosc-8821-festiwal_historyczny_pt_znaczenie.html
Dziennik Polski z sierpnia 2014 roku:
Lecieli do Polski, której żaden z nich nie znał
https://dziennikpolski24.pl/lecieli-do-polski-ktorej-zaden-z-nich-nie-znal/ar/3540909
W 2014 roku Ostrów odwiedzili:
Colin Trader z Republiki Południowej Afryki, mechanik, który odprawiał samoloty, wylatujące nad walczącą Warszawę, Christel de Vitt z RPA oraz Paul Owen z Wiekiej Brytanii, historycy, będący potomkami południowoafrykańskich lotników II wojny światowej.
W sierpniu 2013 roku razem z Wojciechem Krajewskim archeologiem, historykiem, kustoszem Działu Zbiorów Głównych Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie, odwiedzilismy cztery domy w Ostrowie i Kadzicach aby wysłuchać wspomnień świadków tamtego wydarzenia.
W sierpniu 2012 roku fotografie dokumentalne opublikowało Stowarzyszenie Rawelin:
https://www.facebook.com/media/set/?set=a.394560397296334.96847.113950502023993&type=1
Historia lotu samolotu Liberator EW248 P i ocalałego por. pil. Johannesa Groenewalda:
Cześć Pamięci Lotników!
Warszawa 27 sierpnia 2025 roku
© copyright by Grzegorz Cichy
Źródło: grzegorzcichy.pl